Kamu kurumlarında görev yapan memurlar, görev ve sorumluluklarına göre belirli sınıflandırmalara tabi tutulurlar. Bu sınıflandırmalardan biri de “derece ve kademe” sistemidir. Peki, 1., 2. ve 3. derece memurlar kimlerdir? Derece-kademe sistemi nasıl işler? Memuriyet hayatında ilerleme nasıl sağlanır?
Memur Derecesi ve Kademe Ne Anlama Geliyor?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre, memurların maaşları ve terfileri; derece ve kademe esasına göre belirlenir. Bu sistemde derece, memurun genel hizmet süresi ve öğrenim durumu gibi kriterlerle belirlenirken, kademe ise derece içinde gösterdiği gelişimi ifade eder.
Örneğin, 4 yıllık üniversite mezunu bir memur genellikle 9. derecenin 1. kademesinden göreve başlar. Eğitim düzeyi düştükçe, memurun memuriyete başlama derecesi de buna göre değişir.
1, 2, 3. Derece Memur Ne Demek?
Dereceler 1’den 15’e kadar numaralandırılır ve 1. derece, en üst dereceyi temsil eder. Yani:
- 1. Derece Memurlar: En kıdemli, genellikle yönetici pozisyonunda olan, uzun yıllar hizmet vermiş personellerdir.
- 2. ve 3. Derece Memurlar: Tecrübeli, belli kademeleri geçmiş, terfi sürecinde ilerlemiş olan memurlardır.
Bu derecelere ulaşmak için memurun yıllar boyunca kademe ilerlemesi yapması ve çeşitli terfi şartlarını karşılaması gerekir.
Memuriyet Derece ve Kademe Sistemi Nasıl İşliyor?
Derece İlerlemesi Nedir?
Derece ilerlemesi, bir memurun hizmet süresi boyunca bir üst dereceye geçmesini ifade eder. 657 sayılı kanunun 68. maddesine göre bu ilerleme iki şekilde olur:
- Olağan ilerleme (madde 68/A): Her yıl bir kademe kazanılır. 3 kademe ilerleyen memur, bir üst dereceye terfi eder.
- Olağanüstü ilerleme (madde 68/B): Başarılı olan memurlar, bazı durumlarda derece atlayabilir.
Kademe İlerlemesi Nedir?
Kademe ise, memurun aynı derece içindeki ilerlemesini gösterir. Örneğin; 9/1, 9/2, 9/3 gibi. Her yılın sonunda olumlu sicil alan bir memur bir kademe ilerler.
Memurlukta Dereceler Nasıl Belirlenir?
Memurların hangi dereceden göreve başlayacağı; eğitim durumu, hizmet süresi ve önceki memuriyet deneyimlerine göre belirlenir. Ayrıca;
- Kadro sınıfları ve dereceleri, Devlet Personel Başkanlığı ve Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir.
- Her kurumun unvan yapısı, ihtiyaç duyduğu personel sayısı ve kadro düzenlemeleri bu kurumlarca onaylanır.
Hangi Eğitim Düzeyi Kaçıncı Dereceden Başlar?
| Eğitim Düzeyi | Giriş Derecesi | Giriş Kademesi | Yükselebileceği En Yüksek Derece |
|---|---|---|---|
| İlkokul Mezunu | 15 | 1 | 7 |
| Ortaokul Mezunu | 14 | 2 | 5 |
| Lise Mezunu | 13 | 3 | 3 |
| 2 Yıllık Yüksekokul | 10 | 2 | 1 |
| 4 Yıllık Üniversite | 9 | 1 | 1 |
| 5 Yıllık Fakülte | 9 | 2 | 1 |
| 6 Yıllık Yükseköğrenim | 9 | 3 | 1 |
Not: Memuriyet öncesi askerlik, hazırlık sınıfı gibi durumlar da derece/kademe belirlemede etkili olabilir.
Derece ve Kademe İlerlemesinde Dikkate Alınan Faktörler
Bir memurun derece ve kademesi şu kriterlere göre belirlenebilir:
- Mezun olduğu okul ve program
- Memuriyete başlama yılı
- Daha önce başka kurumda memur olarak çalışıp çalışmadığı
- Ücretsiz izin süreleri (askerlik hariç)
- Disiplin durumu (sicil kaydı)
- Hazırlık sınıfı okuma durumu
Memuriyet Derecesi Neden Önemli?
Memuriyet derecesi sadece maaşları değil; emeklilik, terfi, görev değişiklikleri gibi pek çok süreci doğrudan etkiler. Özellikle 1, 2 ve 3. dereceye ulaşmak, memur açısından kıdem, yetki ve ekonomik anlamda büyük avantajlar sağlar.
