Keledoş, son zamanlarda gastronomi severlerin ilgisini çeken yöresel yemekler arasında öne çıkan özel bir lezzettir. Doğu Anadolu’nun otantik mutfağını yansıtan keledoş, besleyici içeriği ve geleneksel pişirme tekniği ile dikkat çekmektedir.
Keledoş, kurutulmuş sebzeler, nohut, buğday (dövme), patates, et ve bazen de kurutulmuş yoğurt ile hazırlanan geleneksel bir yemek türüdür. Bölgenin iklim koşulları sebzelerin ve yoğurdun kurutularak saklanmasına olanak tanır ve bu da keledoşun ortaya çıkışında önemli bir etken olmuştur. Yöre halkı, yaz aylarında kurutulan ürünleri kışın tüketebilmek için bu tür yemekleri tercih etmektedir.
Keledoşun en belirgin özelliği, kullanılan malzemelerin doğal, katkısız ve yerel üretim olmasıdır. Bu da yemeğin lezzet ve besin değeri açısından oldukça güçlü olmasını sağlar. Kuru sebzelerin sıcak suyla yumuşatılması, et suyuyla birleşmesi ve uzun süren pişirme süreci, keledoşa karakteristik bir aromatik tat kazandırır.
Tunceli (Dersim) mutfağına ait olan keledoş, özellikle Ovacık, Nazımiye ve Hozat ilçelerinde sıklıkla yapılmaktadır. Yörenin zor kış koşulları, dayanıklı yemeklerin geliştirilmesine yol açmış ve keledoşun tarihsel önemini artırmıştır. Ayrıca, keledoşun bazı varyasyonları komşu iller olan Bingöl ve Elazığ’da da görülse de en otantik hali Dersim mutfağına aittir.
Keledoşun malzemeleri mevsime ve bulunabilir ürünlere göre değişebilir ancak geleneksel tarifte genellikle kuru patlıcan, kuru biber, haşlanmış nohut, dövme buğday, et, kurut veya yoğurt, patates, soğan, yöresel tereyağı ve iç yağ, baharatlar kullanılır. Pişirme sürecinin uzun ve kısık ateşte yapılması keledoşun sırrıdır ve bu sayede yemeğin özgün lezzeti ortaya çıkar.
Keledoş, sadece bir yemek olarak değil aynı zamanda yöresel kimliğin bir parçası olarak da kabul edilir. Tunceli’de birçok aile, özellikle kış aylarında haftada en az bir kez keledoş tüketmektedir ve yemek, misafir sofralarında, bayramlarda ve toplu etkinliklerde önemli bir konumdadır. Köylüler arasında keledoş gibi yemekleri birlikte hazırlama ve paylaşma geleneği, yemeğin kültürel önemini daha da artırır.
Keledoş, içerdiği bakliyat, tahıl ve et sayesinde dengeli bir besin profiline sahiptir. Lif bakımından zengin kuru sebzeler sindirimi desteklerken, dövme buğday uzun süre tok tutar ve et ile nohut yemeği protein açısından zenginleştirir. Ayrıca, kurutun kullanıldığı versiyonlarda kalsiyum oranı da oldukça yüksektir, bu da keledoşu sağlıklı ve besleyici bir seçenek haline getirir.
Tunceli’nin doğal güzellikleri ve kültürel zenginliğiyle birlikte gastronomi turizmi de hızla gelişmektedir ve keledoş, bölgeye gelen turistlerin ilgisini çeken yöresel lezzetlerden sadece biridir. Keledoş, Tunceli’nin yüzyıllardır süregelen kültürünü ve mutfak zenginliğini günümüze taşıyan önemli bir mirastır ve Anadolu’nun kadim yemek geleneğini yansıtır. Yöresel tatları denemek isteyen herkesin keledoşu mutlaka tatması gereken bir lezzet olduğu söylenebilir.
