Medical Park Karadeniz Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Abdurrahim Sayılır, kolon kanserinin dünya genelinde sık görülen ve ölümcül olabilen bir kanser türü olduğunu belirtiyor. Ülkemizde kadın ve erkeklerde en sık görülen 3. kanser türü olan kolon kanserine karşı alınabilecek önlemleri ve erken teşhisin önemini vurguluyor.
Kolon kanseri, kolon veya rektumda (ana vücut boşluğunun alt kısmı) meydana gelen bir tür kanserdir. Genellikle ilk aşamalarda belirti vermez ve ilerlediğinde daha ciddi sorunlara yol açabilir. Ancak erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalıktır.
Kolon Kanserinden Korunma Yolları
Doç. Dr. Sayılır, kolon kanserinden korunma ve erken teşhis için izlenebilecek bazı önlemleri şu şekilde sıralıyor:
1. Yeterli Lif, Sebze ve Meyve Tüketimi: Yeterli miktarda lif alımı, kolon kanseri riskini azaltmada önemlidir. Tam tahıllı ürünler, sebzeler, meyveler, baklagiller ve kuruyemişler gibi lif açısından zengin yiyecekler tüketilmelidir. Her öğünde çeşitli renklerde sebzeler ve meyveler tüketmek, antioksidanlar ve vitaminler açısından zengin bir diyet oluşturmanıza yardımcı olur. Özellikle yeşil yapraklı sebzeler, havuç, brokoli, lahana, kabak, domates, portakal, çilek ve böğürtlen gibi besinler tüketmeye özen gösterilmelidir.
2. Fazla Kırmızı Et ve İşlenmiş Et Tüketiminden Kaçınma: Kırmızı et ve işlenmiş etlerin (salam, sosis, pastırma gibi) aşırı tüketimi kolon kanseri riskini artırabilir. Bu nedenle kırmızı et tüketimi azaltılmalı ve mümkünse haftada birkaç kez tüketilmelidir. Bunun yerine, beyaz et (tavuk, hindi) ve balık gibi protein kaynakları tercih edilmelidir.
3. Düşük Yağlı ve Şekerli Beslenme: Sağlıklı yağlar (zeytinyağı, avokado gibi) ve kompleks karbonhidratlar (tam tahıllar, baklagiller) içeren bir diyet benimsenmelidir. İşlenmiş şekerlerden ve doymuş yağlardan kaçınılmalıdır.
4. Sigara ve Tütün Ürünlerinden Uzak Durma: Sigara kullanılmamalı veya sigarayı bırakılmalı, diğer tütün ürünlerinden de uzak durulmalıdır.
5. Alkolden Uzak Durma: Alkol tüketimi kolon kanseri riskini artırabilir. Mümkünse alkol tüketimi sınırlanmalı veya tamamen kaçınılmalıdır.
6. Su Tüketiminin Artırılması: Vücudun ihtiyacı olan su miktarını karşılamak için günlük olarak yeterli miktarda su içilmelidir.
7. Düzenli Egzersiz Yapma: Sağlıklı bir yaşam tarzı sadece beslenme ile değil, aynı zamanda düzenli egzersiz yapmakla da desteklenmelidir. Haftada en az 150 dakika orta şiddetli egzersiz veya 75 dakika yüksek şiddetli egzersiz yapılması hedeflenmelidir.
8. Düzenli Doktor Kontrollerinin Yapılması: Düzenli olarak doktor kontrolünde olunmalı ve önerilen kolon kanseri tarama testleri yaptırılmalıdır. Kolon kanseri, erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalıktır. Bu nedenle, düzenli tarama ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarıyla kolon kanserinden korunmak mümkündür.
Teşhis ve Tarama Yöntemleri
Doç. Dr. Abdurrahim Sayılır, kolon kanseri tarama yöntemlerini de açıklıyor:
1. Kolonoskopik Tarama: 45 yaş ve üstü kişiler için önerilen bir tarama yöntemidir. Kolonoskopi, kolon ve rektumun iç yüzeyinin incelenmesini sağlayan bir endoskopik işlemdir. Herhangi bir anormallik tespit edilirse, doktorlar bu lezyonları çıkartabilir veya biyopsi yapabilir.
2. Kolonoskopik Polipektomi: Kolonoskopi sırasında kolon veya rektumun iç yüzeyindeki poliplerin çıkarılması işlemidir. Polipler, kolon veya rektumun iç yüzeyinde oluşan küçük, anormal doku kümeleridir ve bazıları kanser öncüsü olabilir. Polipektomi, kolonoskopi sırasında poliplerin tespit edilmesi ve çıkarılması işlemlerini içerir. Kolonoskopun ucundaki özel aletlerle, doktor polipleri keserek veya yakarak çıkarır. Polipler çıkarıldıktan sonra, bunlar laboratuvara gönderilerek incelenir ve gerekirse kanser oluşum riskini belirlemek için analiz edilir.
3. Gayatada Gizli Kan Testi (GGK): Kolon kanserinin erken belirtilerinden biri olan gaitada kan kaybını tespit etmek için kullanılan bir testtir. 45 yaş üzerinde yılda bir kez yapılması önerilir. Pozitif sonuçlar, kolonoskopi gibi daha kapsamlı testlerin yapılmasını gerektirebilir.
Bu önerileri takip ederek kolon kanseri riskinizi azaltabilir ve daha sağlıklı bir yaşam sürdürebilirsiniz. Ancak, kişisel sağlık durumunuzun kontrolü ve riskleri azaltmak için gastroenteroloji uzmanınızla görüşmeniz önerilir.