Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik, otomobillerde kullanılacak güvenlik sistemlerine ilişkin idari ve teknik gereklilikleri düzenlemektedir. 2024 yılında yayımlanan olay veri inceleme kaydedici sistemler yönetmeliğinin devamı niteliğindeki bu düzenlemede, alkol kilidi ve diğer sistemlerin standartları belirlenmiştir. Teknik şartnamelerin belirlenmesiyle birlikte, bu cajanszların araçlara montajı için son hazırlıklar da tamamlanmıştır.
Alkol kilidi, sürücünün nefesindeki alkol oranını ölçen cajanszlarla çalışmaktadır. Alkol oranı belirlenen sınırı aşan sürücülerin aracı çalıştırması sistem tarafından engellenmektedir. Farklı modelleri bulunan alkol kilidi sisteminin, anahtara üflemeli versiyonları da bulunmaktadır. Yönetmelikte, bu cajanszların tip onay belgeleri ve şablonları detaylı bir şekilde yer almaktadır.
Yeni düzenlemenin 2025 yılında Türkiye’de uygulanmaya başlanması planlanmaktadır. Uzmanlar, hem teknolojik hem de hukuki altyapının doğru şekilde oluşturulması durumunda, bu sistemin trafik kazalarını önemli ölçüde azaltabileceği görüşündedir.
Araçlarda alkol kilidinin yanı sıra, sürücüler için acil durum şeritte tutma sistemi de bulunacaktır. Bu sistem, sürücünün şeritten çıkmasını önleyerek güvenliği artırmayı amaçlamaktadır.
Alkol kilidi sistemi, sürücülerin aracı çalıştırmadan önce nefes testi yapmasını gerektirmektedir. Test sonucunda alkol oranı belirlenmekte; eğer alkol oranı sınırın üzerindeyse araç çalıştırılamamakta ve sürücü uyarılmaktadır. Bu yenilik, trafikte alkollü araç kullanımını önlemek için önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Daha önce yayımlanan yönetmelikte, akıllı hız destek sistemi, sürücü dalgınlık ve dikkat uyarı sistemi, olay veri kaydedicisi ve gelişmiş sürücü dikkat dağınıklığı uyarı sistemlerinin idari esasları belirlenmişti. Yeni düzenleme ise Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmış olup, motorlu araçlarda güvenlik standartlarının yükseltilmesini amaçlamaktadır.
Alkol kilidi sistemini devre dışı bırakmaya yönelik bazı yöntemler tartışılsa da, bu sistemlerin gelişmiş güvenlik önlemleri sayesinde hile yapılması neredeyse imkansız hale getirilmiştir. En yaygın hile girişimleri ve bunlara karşı alınan önlemler şunlardır:
1. Başkası Üflerse Araç Çalışır mı?
Bu yöntem, modern alkol kilitleri tarafından tespit edilecek özelliklerle donatılmıştır. Kamera sistemi, üfleyen kişiyi kayda alarak gerçek sürücüyle eşleşmediğini tespit edebilir. Ayrıca sistem, sürüş esnasında sürücüden tekrar üflemesini isteyerek değişiklikleri algılayabilir. Yasal yaptırımlar da bu tür hilelerin önüne geçmektedir.
2. Soğan, sarımsak, nane veya gargara ile alkolü bastırmak mümkün mü?
Bu yöntem de modern cajanszlar tarafından engellenmektedir. Alkolün kimyasal bileşimini tanıyan cajanszlar, kandırma girişimlerini başarısız kılmaktadır. Ayrıca alkol bazlı gargaraların geri tepebileceği unutulmamalıdır.
3. Alkol Kilidine Nefes Yerine Basınçlı Hava Versem Çalışır mı?
Bu yöntem de modern cajanszlar tarafından engellenmektedir. Nefes sıcaklığını ölçen cajanszlar, basınçlı hava ile kandırılamamaktadır. Doğru üfleme sağlanmazsa sistem aracı çalıştırmamaktadır.
4. Alkol Kilidini Söküp Aracı Kullanmak Mümkün mü?
Bu yöntem ciddi yasal sonuçlar doğuracak bir yöntem olup, sistem manipülasyonları kaydedilmektedir. Ayrıca sökülen cajanszın tekrar kullanımı zorlaştırılmaktadır.
