Diyabet, kan şekeri seviyelerinin normalin üzerinde seyretmesi durumudur. Bu durum, pankreasın yeterli insülin üretmemesi ya da vücudun üretilen insülini etkin bir şekilde kullanamaması nedeniyle ortaya çıkar. Diyabetin iki ana tipi vardır: Tip 1 ve Tip 2. Ayrıca, gizli şeker (pre diyabet) durumu da önemli bir risk faktörüdür.
Tip 1 Diyabet
Tip 1 diyabet, vücudun bağışıklık sisteminin, pankreasın insülin üreten hücrelerine saldırarak bu hücreleri yok etmesi sonucu ortaya çıkar. Bu tip diyabet genellikle çocukluk veya gençlik döneminde başlar. Tip 1 diyabetli bireyler, hayatta kalabilmek için dışarıdan insülin almak zorundadırlar.
Tip 2 Diyabet
Tip 2 diyabet, insülin üretimi olsa da vücut hücrelerinin insülini etkili bir şekilde kullanamaması sonucu gelişir. Genellikle yaşlanma, obezite ve hareketsizlik gibi faktörlerin etkisiyle ortaya çıkar. Tip 2 diyabet, erken evrelerde yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınabilir.
Gizli Şeker (Pre Diyabet)
Gizli şeker, kan şekeri seviyelerinin normalin üst sınırına yakın ancak diyabet teşhisi koymaya yetecek kadar yüksek olmadığı bir durumdur. Bu durumda kişi, ilerleyen dönemde diyabet geliştirme riski taşır. Erken müdahale ile pre diyabetin diyabete dönüşmesi engellenebilir.
Diyabet Tedavisi
Diyabet tedavisi, kişinin türüne ve durumun ciddiyetine bağlı olarak değişir. Tedavi, genellikle insülin kullanımı, ilaçlar, beslenme düzenlemeleri ve egzersiz gibi çeşitli yöntemleri içerir.
Beslenme Tedavisi
Diyabet tedavisinin temel taşlarından biri de doğru beslenmedir. Kan şekeri seviyelerini kontrol altına almak için karbonhidrat alımının düzenlenmesi, düşük glisemik indeksli yiyeceklerin tercih edilmesi ve düzenli öğünler önemlidir. Beslenme tedavisi, aynı zamanda obeziteyi engellemeye yardımcı olur.
İnsülin
İnsülin, pankreas tarafından üretilen bir hormondur ve kan şekerini düzenler. Tip 1 diyabetli bireyler için insülin tedavisi zorunludur. Tip 2 diyabetli bazı kişiler de insülin tedavisine ihtiyaç duyabilirler. İnsülin, enjeksiyon yoluyla alınabilir veya insülin pompası kullanılarak verilebilir.
İlaç Tedavisi
Tip 2 diyabetin tedavisinde kullanılan ilaçlar, kan şekerini kontrol altına almaya yardımcı olur. Bu ilaçlar, insülinin etkisini artırabilir veya vücudun insülin üretmesini teşvik edebilir. İlaçlar, beslenme ve egzersizle desteklenerek etkili bir tedavi sağlar.
Egzersiz
Egzersiz, diyabetin yönetilmesinde önemli bir rol oynar. Düzenli fiziksel aktivite, insülin duyarlılığını artırarak kan şekeri seviyelerinin daha iyi kontrol edilmesine yardımcı olur. Haftada en az 150 dakika orta düzeyde egzersiz önerilir.
Hipoglisemi
Hipoglisemi, kan şekerinin normalin altına düşmesi durumudur. Diyabet tedavisi gören bireylerde, özellikle insülin kullananlarda sıkça görülebilir. Hipoglisemi belirtileri arasında titreme, terleme, baş dönmesi ve huzursuzluk yer alır. Hızlıca şekerli bir şeyler tüketmek bu durumu düzeltir.
Evde Şeker Takibi
Evde şeker takibi, diyabetli bireylerin günlük yaşamlarında kan şekerlerini izlemelerini sağlar. Glukometre adı verilen cihazlarla, kişilerin kan şekeri seviyeleri evde kolayca ölçülebilir. Bu, tedavi sürecini yönetmeye ve doktorla yapılan kontrollerde doğru bilgi sunmaya yardımcı olur.
Diyabet ve Gebelik
Diyabet, gebelikte özel bir durum oluşturur. Gebelikte diyabet, annenin sağlığını ve bebeğin gelişimini etkileyebilir. Gebelikte diyabetin yönetimi, genellikle beslenme düzenlemeleri ve insülin tedavisi ile yapılır. Gebelikte diyabet riski, doğumdan sonra da devam edebilir, bu nedenle düzenli kontroller önemlidir.
Komplikasyonlar
Diyabet, tedavi edilmezse çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Bunlar arasında kardiyovasküler hastalıklar, böbrek yetmezliği, göz hastalıkları ve sinir hasarları yer alır. Diyabetli bireylerin düzenli doktor kontrolü ve tedaviye uyumu, bu komplikasyonların önlenmesine yardımcı olur.
Diyabet Riski
Diyabet riski, genetik faktörlerin yanı sıra yaşam tarzı faktörlerine de bağlıdır. Obezite, düşük fiziksel aktivite, kötü beslenme alışkanlıkları ve aile geçmişi diyabet riskini artıran faktörlerdir. Erken tanı ve yaşam tarzı değişiklikleri ile diyabetin önlenmesi mümkündür.
