Parkinson Hastalığı
Parkinson hastalığı, hareketi etkileyen merkezi sinir sisteminin ilerleyen bir rahatsızlığıdır. Titreme, kas sertliği, hareket yavaşlığı (bradikinezi) ve postüral istikrarsızlık ile karakterizedir. Semptomlar genellikle yavaş yavaş başlar ve zamanla kötüleşir.
Nedenleri
Parkinson hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir, ancak genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığı düşünülmektedir. Parkinson hastalığına bağlanmış bazı genler şunlardır:
SNCA
LRRK2
PARK7
GBA
Parkinson hastalığının riskini artırabilecek çevresel faktörler şunlardır:
Pestisitlere maruz kalma
Kafa travması
Belirli toksinlere maruz kalma
Belirtileri
Parkinson hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişir ve zamanla kötüleşebilir. Bazı yaygın belirtiler şunlardır:
Titremeler: Bu, genellikle ellerde, kollarda, bacaklarda veya çenede meydana gelen istemsiz titreme hareketleridir. Dinlenme halindeyken daha belirgindirler.
Kas sertliği: Bu, hareketi zorlaştırabilecek kaslardaki sertlik veya gerginliktir.
Bradykinesia: Bu, hareket yavaşlığıdır.
Postüral istikrarsızlık: Bu, denge ve koordinasyon kaybıdır ve düşmelere yol açabilir.
Parkinson hastalığının diğer belirtileri şunlar olabilir:
Konuşma sorunları
Yutkunma sorunları
Bellek sorunları
Uyku sorunları
Depresyon
Anksiyete
Teşhis
Parkinson hastalığını teşhis etmek için tek bir test yoktur. Bununla birlikte, doktorlar semptomların diğer olası nedenlerini ekarte etmek ve hastalığın şiddetini belirlemek için çeşitli testler kullanabilirler. Bu testler şunları içerebilir:
Nörolojik muayene
Kan testleri
MRI veya BT taraması gibi görüntüleme testleri
Dopamin taşıyıcı (DAT) taraması
Tedavi
Parkinson hastalığının tedavisi yoktur, ancak semptomları yönetmeye yardımcı olabilecek tedaviler vardır. Tedavinin hedefleri, hareketliliği iyileştirmek, titremeleri azaltmak ve Parkinson hastalığı olan kişilerin günlük aktiviteleri gerçekleştirmesini kolaylaştırmaktır.
Parkinson hastalığının semptomlarını tedavi etmek için ilaçlar kullanılabilir. En yaygın kullanılan ilaçlar şunlardır:
Levodopa: Bu, beyindeki dopamini yerine getiren bir ilaçtır.
Karbidopa: Bu, levodopa ile birlikte alınan ve yan etkileri önlemeye yardımcı olan bir ilaçtır.
Dopamin agonistleri: Bu ilaçlar, beyindeki dopaminin etkisini taklit eder.
Antikolinerjikler: Bu ilaçlar, kas sertliğini azaltmaya yardımcı olan ilaçlardır.
İlaç dışında, Parkinson hastalığı olan kişiler için faydalı olabilecek diğer tedaviler şunlardır:
Fizik tedavi
İş terapisi
Konuşma terapisi
Derin beyin stimülasyonu (DBS)
DBS, beyne elektrotlar implante eden bir cerrahi prosedürdür. Elektrotlara, beyne elektrik sinyalleri gönderen pille çalışan bir cihaz bağlanır. DBS, ilaca iyi yanıt vermeyen Parkinson hastalığı olan kişiler için etkili bir tedavi olabilir.
Prognoz
Parkinson hastalığı olan kişiler için prognoz kişiden kişiye değişir. Bazı Parkinson hastalığı olan kişiler uzun ve üretken bir yaşam sürerken, diğerleri daha şiddetli sakatlık yaşar. Hastalığın belirli bir bireyde nasıl ilerleyeceğini tahmin etmek mümkün değildir.
Araştırma
Araştırmacılar, Parkinson hastalığını tedavi etmek için bir çare bulma umuduyla Parkinson hastalığını araştırıyorlar. Bazı umut verici araştırma alanları şunlardır:
Gen terapisi
Kök hücre tedavisi
Nörotransplantasyon
Parkinson Hastalığı ile Yaşamak
Parkinson hastalığı olan kişiler, semptomlarını yönetmek ve yaşam kalitelerini iyileştirmek için yapabilecekleri birçok şey vardır. Bunlar şunları içerir:
Düzenli egzersiz
Sağlıklı bir diyet
Yeterince uyumak
Stresi yönetmek
Arkadaşlar ve aile ile bağlantıda kalmak
Parkinson hastalığı olan kişiler ve bakıcıları için yardımcı olabilecek birçok kaynak da mevcuttur. Bu kaynaklar, hastalık, tedavi seçenekleri ve başa çıkma stratejileri hakkında bilgi ve destek sağlayabilir.
