Çoğu kadın, hayatlarının farklı dönemlerinde karşılaştığı genital kanserler hakkında yeterince bilgi sahibi değildir. Bu nedenle, sağlık konusunda farkındalık yaratmak ve önemli bilgileri paylaşmak önemlidir.
Rahim Ağzı Kanseri ve Belirtileri
Rahim ağzı kanseri dünya genelinde meme kanserinden sonra ikinci sırada yer alırken, Türkiye’de sekizinci sırada bulunmaktadır. Rahim ağzı kanserinin erken dönem belirtileri genellikle hafiftir. Bunlar arasında ilişki sonrası kanama, bol kanlı akıntı ve adet dışı kanama yer alır. İlerleyen aşamalarda ise yoğunlaşmış akıntı, kasık ağrısı, bacaklara vuran zonklayıcı ağrı ve kanlı idrar yapma gibi belirtiler görülebilir. Rahim ağzı kanserinin temel sebebi, HPV (human papilloma virus) olarak bilinen virüstür. Ancak, her HPV enfeksiyonu geçiren kadında kanser gelişmez. HPV’nin yanı sıra çok eşli ilişki, çok çocuk doğurma, sigara içme, uzun süreli steroid hormonu kullanımı, eşlik eden bazı kadın genital yolu enfeksiyonları ve bazı genetik faktörler de riski artırabilir. Kadınların çoğu hayatlarının bir döneminde HPV ile enfekte olur ve enfeksiyon geçirir, ancak bu enfeksiyonların sadece küçük bir kısmı kansere dönüşür. Rahim ağzı kanserinin önlenebilir bir kanser türü olduğu bilinmektedir. Düzenli kontrollerle kanser gelişmeden önce kanser öncesi değişiklikler tespit edilerek tedavi uygulanabilir. En etkin korunma yöntemleri arasında HPV aşıları ve düzenli smear taramaları bulunmaktadır.
Yumurtalık Kanseri ve Risk Faktörleri
Yumurtalık kanseri, her yıl 100.000 kadından 7’sinde görülen bir kanser türüdür. Yumurtalık kanseri genellikle erken dönemde belirti vermez, bu nedenle ileri aşamada fark edilir. Karında şişlik, ele gelen kitle, kabızlık, sık idrara çıkma ve nefes darlığı gibi belirtiler yumurtalık kanserinin ileri aşamalarında ortaya çıkabilir. Yumurtalık kanserinin nedeninin yüzde 80’i bilinmemektedir, ancak yüzde 20’si genetik faktörlerden kaynaklanmaktadır. Özellikle erken adet görmek, geç menopoza girmek, çocuk sahibi olmamak ve ileri yaşta olmak yumurtalık kanseri riskini artırabilir. Birden fazla çocuk sahibi olmak, çocuk emzirmek, doğum kontrol hapı kullanmak yumurtalık kanseri riskini azaltabilir.
Rahim Kanseri ve Risk Faktörleri
Rahim kanseri genellikle kanama ile belirti verir. Adet kanamaları düzensiz ve aşırı olabilir. Özellikle menopoz sonrası dönemde risk artar. Bu nedenle, menopoz sonrasında herhangi bir kanama görüldüğünde mutlaka uzmana başvurulmalıdır. Rahim kanserinin en büyük risk faktörlerinden biri aşırı kilodur. Obez kadınlarda rahim kanseri riski normal kilolu kadınlara göre üç kat daha fazladır. Kontrol altına alınmamış diyabet hastalığı, çocuk sahibi olmamak, karşılanmamış östrojenli hormon tedavisi ve yumurtlamayı engelleyen hastalıklar da rahim kanseri riskini artırabilir. Rahim kanserinden korunmak için aşırı kilolardan kurtulmak, çocuk sahibi olmak, östrojen alırken rahim yerindeyse progesteron da almak önemlidir. Ayrıca yağlı diyet alışkanlıklarından kaçınılmalıdır.
Genital kanserlerle ilgili olarak bilinçlenme ve erken tanı çok önemlidir. Düzenli kontroller ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları, bu kanser türlerinden korunmada büyük önem taşır.