Utangaçlık, birçok insanın hayatında karşılaştığı yaygın bir duygudur. Bu duygu, sosyal etkileşimlerde sıkça yaşanan çekingenlik, endişe ve kendine güvensizlik hissi olarak tanımlanabilir.
Utangaçlık Hayatınızı Nasıl Etkiler?
Utangaçlık, başkalarıyla aranıza mesafe koymanıza ve sosyal durumlardan kaçınmanıza neden olur. Başkalarıyla sosyal etkileşimler sırasında kendinizi bilinçli veya güvensiz hissetmenize neden olabilir. Başınız dönebilir, terleyebilirsiniz, midenize kramp girdiğini hissedebilirsiniz ve bazen konuşamayabilirsiniz. Utangaçlık hayatınızın her alanını etkileyebilir. İş yerinde, özel hayatınızda ve bunların arasında herhangi bir yerde gizlice ortaya çıkabilir. Özsaygınızı veya özgüveninizi etkileyebilir. Utangaç insanlar yeni arkadaşlar edinmekte zorlanırlar. Ayrıca, utangaç hissetmek insanları topluluk önünde konuşmaktan ve yoğun bir sosyal hayata sahip olmaktan alıkoyabilir. Sosyal etkileşimler çok önemli olduğundan, utangaçlık hayatın bu kısmını insanlardan uzaklaştırır. Yeterince etkileşime giremeyen insanların kendilerini izole ve yalnız hissetmelerine neden olabilir.
Utangaçlığın Nedenleri Nelerdir?
Utangaçlığın birden fazla nedeni vardır. İşte utangaçlığa neden olabilecek üç potansiyel faktör:
Kalıtsal Genler: Eğer utangaç aile üyeleriniz varsa, bu genetik ya da çevresel bir etki olabilir – ya da her ikisi de. Ancak bu kişilik özellikleri sabit değildir. Utangaç bir çocuk olmanız, utangaç bir yetişkin olacağınız anlamına gelmez.
Çevresel Etkiler: İçinde büyüdüğünüz ortamın üzerinizde çok fazla etkisi vardır. Uzun yıllar boyunca sizi etkisi altında tutabilir. Çocukken yapabileceğiniz ve yapamayacağınız her şeyin ana hatlarını belirleyen katı ebeveynlere sahip olmak, bir yetişkin olarak konfor alanınızın dışına çıkmanızı zorlaştırabilir. Ya da güvensiz bir ortamda büyüdüyseniz, sosyal ortamlarda kendinizi ortaya koymaktan korkabilirsiniz.
Travmatik Deneyimler: Çocuklukta yaşanan travmatik deneyimler yetişkinlikte de sizinle kalabilir. Örneğin; çocukken zorbalığa maruz kalmak utangaçlığınızın gelişmesine neden olabilir. Ya da gençken hobileriniz veya tutkularınız nedeniyle alay edildiyseniz, şimdi bunları ifade etmekten çekiniyor olabilirsiniz. Boşanma veya ölüm gibi aile dinamiğinizde bir değişiklik yaşamak da utangaçlığa yol açabilir.
Utangaçlık ve Kaygıyı Birbirinden Ayırma
Tam olarak neyin üstesinden gelmeye çalıştığınızı belirlemek çok önemlidir. Utangaçlık, sosyal anksiyete ve içe dönüklük genellikle birbiriyle karıştırılır. İlk başta, aslında utangaç olduğunuz halde sosyal anksiyete yaşadığınızı düşünebilirsiniz çünkü sosyal anksiyete ve utangaçlık genellikle birbirine benzeyebilir. Her ne kadar benzerlik gösterseler ve birbirleriyle örtüşseler de ya da bir kişi üçünü de deneyimleyebilse de, bunlar oldukça farklıdır. Sosyal anksiyete bozukluğu bir ruh sağlığı sorunudur, içe kapanıklık ve utangaçlık ise değildir. Sosyal anksiyetesi olan kişiler içe dönük olabilir, ancak bu anksiyete reddedilme, başkaları tarafından eleştirilme ve özeleştiri korkusundan kaynaklanır. İnsanlar sosyal ortamlardan çekilebilir ve utangaç insanların yaptığı gibi daha çok içlerine kapanabilirler. Sosyal anksiyete, insanların kendi kendilerine daha olumsuz konuşmalarına ve sağlıklığına zarar vermelerine neden olabilir.
Anksiyete, insanların sosyal hayattan zevk almasını engelleyebilir. Utangaçlık insanları endişelendirebilir, ancak onları anksiyetenin yaptığı gibi stresle doldurmaz.
