Günümüzde, birçoğumuzun yaşadığı sorunlardan biri olan uykusuzluk, hayatımızı olumsuz etkileyen önemli bir sağlık sorunudur. Türkiye'de yapılan bir çalışmaya göre, kişilerin yüzde 9'unun uykusuzluk (insomnia) tanısı taşıdığı görülmektedir. Bayındır Söğütözü Hastanesi ve Bayındır Kavaklıdere Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Fuat Özgen, bu konuda önemli uyarılarda bulunuyor.
Uykusuzluğun Sağlıklı Uykuyla İlişkisi
Sağlıklı bir uyku, uykuya dalış, hafif, derin ve rüya uykusu evrelerinin yeterli sürelerde görülmesi ile sağlanır. Prof. Dr. Fuat Özgen'in vurguladığı gibi, psikolojik faktörlerle birlikte fiziksel hastalıklar ve kullanılan ilaçlar da uykusuzluğa sebep olabilir. Uykuda solunum bozuklukları, parasomniler, uykuda hareket bozuklukları gibi bazı primer uyku bozuklukları da uykusuzluğa neden olabilir.
Uykusuzluğun Psikiyatrik Etkileri
Prof. Dr. Fuat Özgen'in açıklamalarına göre, insomnia hastalarında depresyon ya da diğer psikiyatrik bozukluk gelişme riski yüksektir. İnsomnia hastalarının, insomni olmayanlara göre depresyon, anksiyete bozukluğu, madde kötüye kullanımı veya bağımlılığı gelişimi daha yüksek orandadır. Ayrıca, hemen her psikiyatrik bozuklukta uykusuzluğun yüksek oranlarda bir belirti olarak ortaya çıktığı belirtilmektedir.
Uykusuzluğun Belirtileri ve Etkileri
Prof. Dr. Fuat Özgen, kaygı seviyesi yüksek, obsesif, kontrolcü kişilerde insomnia görülme oranının yüksek olduğunu ifade ediyor. Uykusuzluğun belirtileri arasında gün içinde yorgunluk, kırıklık, dikkat, konsantrasyon, bellek güçlüğü, sosyal ya da mesleki işlevsellikte bozulma veya düşük okul performansı bulunmaktadır.
Uyku Hijyeni ve Doğru Alışkanlıklar
Uyku hijyeni, iyi bir uyku sağlamanın temel kuralıdır. Sabah erken kalkmak ve uyku gelince aynı saatte yatmak, uyku hijyeninin en temel prensiplerindendir. Prof. Dr. Fuat Özgen, uykusuzluğun birkaç faktörün bileşimi sonucu olabileceğini belirtiyor. Bu faktörler arasında uyku düşünceleri, yaşam koşulları, ve uyku yerinin seçimi yer almaktadır. Tıbbi veya psikiyatrik problemler nedeniyle kullanılan ilaçlar da uykusuzluğa sebep olabilir.
Uykusuzluğun Genel Nedenleri
Uyku ile ilgili solunum bozuklukları, huzursuz bacaklar sendromu, psikiyatrik bozukluklar ve diğer tıbbi sorunlar da uykusuzluğa neden olabilir. Ayrıca, günlük yaşamın getirdiği stres, bilgisayar kullanımı, televizyon izleme alışkanlıkları, iş hayatı, trafik ve akıllı telefon kullanımı gibi faktörler de uykusuzluğu artırabilir.
Uykusuzluğun Hormonal Etkileri
Fuat Özgen, uyku yoksunluğunun bazı hormonların salınımını etkilediğini belirtiyor. Özellikle büyüme hormonu, uykuda bedeni tamir edip, yara iyileşmelerini hızlandırarak yaşlanmayı yavaşlatır. Bu hormon, özellikle çocukların büyümesini doğrudan etkiler.
