TES’in yürürlüğe girmesiyle birlikte, çalışan kesimde kritik bir soru gündeme gelmektedir: TES, halajanszırda var olan kıdem tazminatı hakkını ortadan kaldıracak mı? Yani, yeni tamamlayıcı sistem devreye girdiğinde, mevcut kıdem tazminatı uygulaması tamamen kalkacak mı?
KIDEM TAZMİNATININ AKIBETİ TARTIŞILIYOR
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin (TES) hayata geçirilmesiyle birlikte, kıdem tazminatı hakkının ortadan kalkacağına dair ortaya atılan spekülasyonlar, çalışanlar arasında ciddi bir endişeye yol açmıştır. Ancak, bu endişelere ilişkin ilk resmi olmayan açıklama gelmiştir. Sosyal Güvenlik Başuzmanı İsa Karakaş, söz konusu iddiaların gerçeği yansıtmadığını kesin bir dille belirtmiştir.
TES’in OVP’deki son hedefinin “En geç 30 Haziran 2026’da yürürlüğe girmesi” olduğunu belirten uzman, “Ancak bu tarihte de sistemin aktif hale gelmeyeceğini şimdiden çok net ifade edebilirim” yorumunda bulunmuştur.
TES, KIDEM HAKKINI ORTADAN KALDIRIR MI? AKADEMİK GÖRÜŞLER
TES’in kıdem tazminatı ile ilişkisi ve bu hakkın kaybına yol açabileceği yönündeki eleştiriler Prof. Dr. Aziz Çelik tarafından şekilde savunulmaktadır.
1475 sayılı İş Kanunu uyarınca, çalışanlar iş yerindeki her bir tam yıl için bir aylık brüt ücretleri tutarında kıdem tazminatı almaya hak kazanmaktadır. Bu ödeme, işten çıkarma durumunda ya da emeklilikte toplu olarak çalışana verilmektedir.
Prof. Dr. Çelik, 2010 yılından bu yana tüm hükümet programlarında “Kıdem Tazminatı Fonu” kurma hedefinin bulunduğuna dikkat çekerek, yeni kurulacak TES için bir finansman kaynağına ihtiyaç duyulacağını ve bu kaynağın bizzat kıdem tazminatı birikimleri olacağını öne sürmektedir.
Çelik’in analizine göre, mevcut Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), uzun yıllar boyunca yapılan düşük kesintiler ve emeklilikte elde edilen düşük aylık majansş nedeniyle çalışanlar için yeterince çekici değildir. Bu nedenle TES’in cazip hale gelebilmesi için ek prim kesintilerine ihtiyaç duyulacağı düşünülmektedir. Ancak ek kesintiler, işveren için maliyet artışı, işçi içinse gelir düşüşü anlamına gelmektedir.
Prof. Dr. Çelik, konuya dair farklı senaryoların olduğunu belirterek, “Ancak kıdem tazminatının işverene getirdiği aylık prim yükü yaklaşık yüzde sekizdir. Bunun bir bölümünü TES kesintisi olarak kullanmayı planladıkları anlaşılıyor. Başka bir finansman kaynağı görünmüyor” ifadelerini kullanmıştır.
Ekonomist Prof. Dr. Güven Sak da, TES’in kıdem tazminatı birikimlerini içerecek şekilde tasarlanmasının büyük bir toplumsal tepkiye neden olacağı görüşündedir. Sak, mevcut ekonomik koşullar altında, bu denli köklü bir sistem değişikliğinin hayata geçirilmesinin uygun olmayacağını belirtmektedir.
Konu ile ilgili henüz resmi makamlardan açıklama gelmemiştir.
